Zeilen trimmen, hoe doe je dat ook al weer?

Basistrim: Grootzeiltrim (aan de wind)

Posted by sailsupporter in zeiltrim.

Tags: achterstag, basistrim, cunningham, diepte, grootschoot, invalshoek, neerhaler, overloop, sailsupporter, trim, twist, trackback

Als je aan de wind vaart, laad de Genua je dan leiden. Het Grootzeil gebruik je om je schip in balans te houden en de boot te controleren. Pas de vorm van het grootzeil aan, aan de vorm van de genua. Onthoud dat de twee zeilen het hoogste rendement hebben als ze elkaar aanvullen. Met een goed getrimd grootzeil houd je de boot onder controle en zorg je ervoor dat de boot niet te loefgierig wordt. Veel stuurmannen (of vrouwen natuurlijk) vinden het fijn om de boot een klein beetje loefgierig te houden. Dit zorgt voor meer ”gevoel” in het roer. Neem als vuistregel dat het roer een uitslag van max 5 graden ten opzichte van de hartlijn van het schip mag hebben.

Hoe kunnen we de vorm van het grootzeil aanpassen?
Ik zal proberen uit te leggen hoe en waarom je de vorm van het grootzeil kunt aanpassen aan de hand van de verschillende trimmogelijkheden. Ik zal ook uitleggen hoe je met deze trim-mogelijkheden de “three sources of power” (invalshoek, diepte & twist) veranderd. Voor meer informatie over de invalshoek, diepte & twist klik hier.

Grootschoot
De grootschoot is de meest gebruikte trimmogelijkheid voor het grootzeil. Met de grootschoot verander je de twist en de invalshoek van het zeil. Bij het trimmen van het grootzeil is het erg belangrijk om op de tell-tales aan het achterlijk te letten. Vooral de bovenste tell tales zijn belangrijk, omdat het hoog in de mast harder waait dan onderin. We willen dus ons voordeel halen uit het bovenste deel van het zeil. Let op dat je nooit zoveel spanning op je grootschoot zet, dat de bovenste tell tale, ophoudt met vliegen. Het zeil is dan “overtrimmed” en zal veel minder power geven. Met lichtweer, mag je wel zoveel spanning zetten op de grootschoot zodat de bovenste tell tale soms wegvalt. Trim zo, dat de bovenste tell tale 70% van de tijd vliegt. Dit verschilt wel per boot, probeer eens een paar manieren uit en onthoudt welke het beste voor jouw boot werkt. Wanneer het harder waait, en de boot loefgierig wordt, vier dan de grootschoot een beetje. Het voorlijk zal gaan killen, maar dit is niet erg. Liever een voorlijk dat een beetje kilt, dan een boot die loefgierig is. Door het vieren van de grootschoot, neemt de twist en de invalshoek toe. Hierdoor genereert het zeil minder power en dus ook minder helling.

Achterstag (fractionele tuigages)

Bij fractionele tuigages, is de achterstag ook een belangrijke trim mogelijkheid. Door de mast te buigen, verandert de vorm van het grootzeil in het bovenste deel. Het zeil wordt in dat deel vlakker, waardoor het minder power en helling veroorzaakt. Vaar in lichtweer, met de achterstag los en ga geleidelijk de achterstag aantrekken als de wind harder wordt. Let op dat, door de mast naar achteren te trekken ook de spanning op de grootschoot veranderd. Het zeil krijgt meer twist, trek de grootschoot weer aan om de twist te verminderen.

Onderlijktrekker
Met de onderlijktrekker pas je de diepte in het onderste deel van het zeil aan. Vaar met licht weer, de onderlijktrekker wat losser, zodat het zeil iets dieper wordt. Hierdoor krijgt het zeil wat meer power. Let op dat je dit niet overdrijft. Wanneer je de onderlijktrekker teveel viert wordt het zeil erg bol en zorgt het alleen maar voor meer weerstand ipv kracht. Wanneer de wind toeneemt, trek de onderlijktrekker dan aan, zodat het onderste deel van het zeil mooi afvlakt.

Neerhaler

De neerhaler wordt vooral gebruikt om de twist van het grootzeil te regelen. Voornamelijk op halve en voor de windse koersen, waar de twist niet geregeld wordt met de grootschoot. Wel kan je met meer wind, mooi de twist van het grootzeil aan de wind regelen met de neerhaler. De grootschoot kan je dan gebruiken om de invalshoek te vergroten, terwijl de twist gelijk blijft aangezien de neerhaler de giek nog naar beneden trekt. Vertraag je neerhaler goed, daar zal je plezier van hebben.

Cunningham

Met de cunningham kun je de voorlijk spanning van het zeil regelen. Dit kan ook met de val, maar met de val kun je dit niet precies regelen tijdens het zeilen, aangezien hier aan kracht op staat. Ook heb je kans dat je mast breekt als je je val probeert aan te draaien, terwijl je grootzeil vol wind vangt. Wanneer je de cunninham goed vertraagd kun je tijdens het zeilen mooi de plaats van het diepste punt van het zeil regelen. Trek de cunninham aan, als het harder gaat waaien en er golven op het water staan. Je wilt dan je bolling verder naar voren brengen, om zo makkelijker door de golven te komen. Ook vaart de boot makkelijker wanneer de bolling wat naar voor gebracht wordt. Let wel, net als altijd kun je dit ook overdrijven, wanneer je de bolling te ver naar voren trekt, zal je boot helemaal niet lekker meer varen, laat de cunningham dan wat schieten. Bijkomend voordeel van de cunningham is dat je heel makkelijk je voorlijk wat losser kan varen, wanneer de wind wat lichter wordt, of wanneer je voor de wind gaat varen.

Overloop

De overloop is een trimmogelijkheid die vaak niet op toerboten aanwezig is. Toch is deze trim-mogelijkheid zeer effectief en eigenlijk onmisbaar voor iedereen die hoog en hard wilt varen. Met de overloop kun je de invalshoek van het grootzeil regelen. Trek de overloopwagen met lichtweer naar loef, zodat de invalshoek van het grootzeil verkleind wordt. Overdrijf dit niet, de giek mag niet over het midden van de boot komen. De overloop is vooral heel handig om vlagen op de vangen. Door in een vlaag de kar wat naar lei te laten schieten, kun je de invalshoek van het grootzeil snel vergroten en zo de helling van de boot beperken. Wanneer je een overloop op je boot toevoegt, zul je zien dat je veel beter met vlagerige harde wind kunt varen.

Basistrim: Grootzeil halve wind/voor de wind

Posted by sailsupporter in zeiltrim.

Tags: achterstag, basistrim, boot, diepte, grootzeil, neerhaler, trackback

Halve wind en voor de windse trim gaat allemaal over power. Aan de wind is het belangrijk dat je boot ook hoog tegen de wind in vaart, bij halve wind en voor de wind hoef je hier niet druk over te maken. Stap 1 in het toevoegen van power is het vieren van de achterstag en de onderlijkstrekker. Vier de onderlijkstrekker niet teveel, op een gegeven moment geef je teveel geprojecteerd oppervlak op. Vier de onderlijkstrekker zo ver, dat er meer diepte in het zeil komt, een tip is om van onderaf in het zeil te kijken, een beetje getraind oog ziet meteen wanneer de onderlijkstrekker teveel gevierd wordt. Stap 2 is het aanspannen van de giekneerhaler. Je mag het grootzeil best dichttrekken, maar let op de tell-tales. Als deze niet meer vliegen heb je de neerhaler te ver aangetrokken. Er kan best veel spanning op de neerhaler komen, zorg ervoor dat deze voldoende vertraagd is. Het liefst met een High Tension blok, dan verminderd de kans op stukken. Stap 3 is om eventueel de val/cunningham een klein beetje te vieren, hierdoor komt de bolling wat verder naar achteren te liggen. Het grootzeil wordt zo krachtiger.

Halve wind
Vier in licht weer het grootzeil steeds zover dat het voorlijk net gaat killen en trek het dan weer aan. Doe hetzelfde in een midden-wind. Let erop dat je niet teveel helling krijgt. Het is niet erg om het voorlijk een beetje te laten killen als je de boot dan mooi vlak kan varen. Let op je snelheid, je kunt soms veel snelheid winnen door het grootzeil een stukje te vieren. Probeer wat en kijk naar je snelheidsmeter welk effect het heeft. In zwaar weer is het vooral belangrijk om de boot onder controle te houden. Wanneer je vaart met veel helling en roerdruk, zet de neerhaler dan wat losser en vier de grootschoot om ervoor te zorgen dat je niet uit het roer loopt.

Voor de wind

Voor de wind is de aandacht vaak voor 100% gevestigd op de spinaker, het grootzeil wordt vaak en onrechte vergeten. Het grootzeil moet zo ver mogelijk gevierd worden. Er is geen enkele stroming meer langs het zeil, het doel is om zoveel mogelijk wind “op de vangen”. Omdat er geen stroming meer is langs het zeil is het niet erg als de zalingen tegen het zeil aanprikken. Breng verstevigingspatches aan op je zeil om te zorgen dat je zaleningen niet door het grootzeil schuren. Vier ook hier de achterstag, onderlijkstrekker en haal de neerhaler aan.

Basistrim: Genuatrim (aan de wind)

Posted by sailsupporter in zeiltrim

Tags: basistrim, cunningham, diepte, genua, genuakar, invalshoek, trim, twist, voorstag, zeilen, zeiltrim, trackback

Genua-trim is aan de wind erg belangrijk; de stuurman volgt de genua aan de wind. Wanneer de genua niet goed getrimd is, vaart de stuurman constant lager dan dat hij eigenlijk kan varen. Net als bij het grootzeil, wordt de power die de genua produceert bepaald door de invalshoek, diepte en de twist. Ik zal in dit verhaal uitleggen hoe je deze kunt aanpassen en waarom. Maar eerst zal ik wat uitleggen over de verschillende genua’s die allemaal bestaan. In tegenstelling tot het Grootzeil, heeft een boot vaak meerdere genua’s. Het grootzeil wordt gezien als een allround zeil dat onder alle omstandigheden moet kunnen presteren. Wordt het grootzeil te groot, dan wordt het gereefd. Echter bij een genua, is het het beste dat de genua wordt gewisseld voor een kleinere genua, met een andere vorm. Een van de redenen voor dit is dat een genua veel minder trim-opties heeft dan een grootzeil.

Verschillende soorten Genua’s
Elke genua heeft een andere naam, maar ook een code. Deze worden vaak door elkaar gehaald. Over het algemeen hebben de genua’s de volgende namen:

·         * Genua 1 heeft onderlijk dat een stuk groter is dan de J-maat. De J-maat is de afstand van de mast haaks op de voorstag. vaak is de Genua 1 130-150% van deze afstand. De Genua 1 is de grootste genua aan boord. Deze genua is vaak gemaakt tot 12 knopen wind, (windkracht 3-kleine 4).

* Genua 2, het onderlijk van deze genua komt voorbij de mast. Deze genua is vaak al een stuk kleiner dan de genua 1. De J-maat van de genua 2 is vaak rond de 120%. Deze genua wordt vaak gevoerd vanaf 10 knopen wind tot 18 knopen wind.

* Genua 3, wordt ook wel High Aspect genoemd. Een kleinere genua geschikt voor wat zwaarder weer. Vaak mooi vlak ontworpen, zodat de boot lekker hoog kan varen. Het onderlijk komt net voorbij de mast, of blijft er net voor. J-maat rond de 105%. Deze genua wordt vaak gebruikt vanaf een knoop of 18 tot 24 knopen. Afhankelijk natuurlijk van de staat van het water en boot etc.

·        * Genua 4, ook wel solent genoemd. Nog kleiner dan een genua 3, geschikt voor zwaar weer.

Met het ontwerp van elke genua wordt rekening gehouden met de windsnelheid waarvoor hij bedoelt is. Ook de zwaarte van het doek wordt hierop gekozen. Het is daarom belangrijk om de genua ook te gebruiken voor de windsnelheid waarvoor hij bedoelt is. Ga je met een veel hardere wind varen, dan slijt de genua veel sneller, omdat het doek hierop niet berekend is.

Trimopties Genua
De genua schoot is de belangrijkste trimoptie voor de genua. De schootspanning veranderd de invalshoek, de diepte en de twist. Let tijdens het varen altijd op de tell tales die op de genua geplakt zijn. Wanneer de tell tales aan de loefzijde (voorkant) van het zeil omhoog waaien, dan moet je de schoot aantrekken, de boot vaart dan een hogere koers, dan de koers waar de genua op getrimd is. Waaien de tell tales aan de achterkant (lij-zijde) van het zeil omhoog, dan moet de schoot gevierd worden. Een andere mogelijkheid is om dan af te vallen.

Schootrichting

Wat erg belangrijk is, is de hoek die de schoot maakt. Deze wordt versteld door de positie van de genua kar te verschuiven. Met licht weer moet de genua vrij recht geschoot worden. Een goede vuist regel is om een denkbeeldige lijn vanaf 2/3 van de voorstag naar de schoothoek te trekken. Met licht en midden weer, moet de schoot deze zijn volgen. Gaat het harder waaien, schuif de genua kar dan naar achteren. Door de kar naar achteren te schuiven, schoot je de genua “minde recht”, hierdoor wordt de genua vlakker en gaat de genua bovenin een beetje open staan. De twist neemt dus toe. Dit is goed voor wat hardere wind. De boot zal hoger varen en sneller accelereren na iedere golf.

Valspanning

Met de valspanning van de genua controlleer je de plaats van de diepte (bolling). Het diepste punt van de genua moet zich altijd rond 30-35% bevinden. Door de bolling wat naar achteren te laten komen, door de val wat losser te zetten, zal de boot iets hoger kunnen varen. Het is echter wel moeilijker om de boot dan “in the groove” te houden. Het is moeilijker om zo te sturen dat de boot lekker blijft lopen. Door iets meer valspanning te voeren, komt de bolling wat verder naar voren. De boot vaart iets minder hoog, maar is wel makkelijker te varen. Dit kun je echter ook overdrijven, bedenk dat het nooit goed is om heel veel valspanning te voren, gewoon genoeg om “de kreukels” uit het zeil te trekken. Door het toevoegen van een cunningham aan je genua, kun je heel gemakkelijk de plaats van de bolling regelen. Gebruik je de val om de voorlijk spanning te veranderen, onthoudt dan dat de schootspanning en karpositie steeds moet worden veranderd, omdat de schoothoek op een andere hoogte komt door het aantrekken van de val. Hierdoor veranderd ook de schootrichting.

Voorstagspanning

De mate waarop de voorstag doorhangt, bepaald voor een groot deel de diepte van het voorzeil. Staat de voorstag vrij los, dan zal de genua wat dieper worden. De genua zal dan meer power produceren, maar de boot zal iets minder hoog kunnen varen. Dit is een goede trim in lichte condities. In midden en zwaardere condities, moet de voorstag goed onder spanning staan. Zo zal de voorstag minder doorhangen en dan zal de genua minder helling geven en kan de boot hoger varen. De voorstag spanning wordt geregeld met een spanner op de voorstag zelf of met de spanning op de achterstag. Ook wordt de voorstagspanning geregeld door het hoofdwand, op boten met gepeilde zalingen.

Basistrim: Genua halve wind 30 maart 2010

Posted by sailsupporter in zeiltrim.

Tags: basistrim, code 0, code zero, genua, halve wind, reach, trackback

Soms komt het voor dat je een koers vaart die nog te hoog is om de spinaker te zetten. Probeer dan niet, toch de spi te zetten, maar vaar dan gewoon door met de genua. Door een paar simpele trim-aanpassingen is het mogelijk om toch meer snelheid uit de boot te krijgen. Om de twist te controleren wil je eigenlijk de genua-kar verder naar voren zetten, maar je wilt de genua ook verder naar buiten zetten. De truc om dit te doen zijn buitenschootjes. Dit zijn gewoon simpele schoten bevestigd aan de genua-schoot, die dan naar de rand van de boot lopen, waarna ze naar een klem in de kuip gaan. Door deze buitenschoten aan te trekken, komt de schoothoek van de genua verder naar buiten, door de genuakar dan weer wat naar voren te zetten, wordt te twist van de genua geregeld.

Soms is het slim om even wat hoger te gaan varen, dan eigenlijk nodig is. Door even wat hoogte te pakken, kun je daarna afvallen en de symmetrische of asymmetrische spinaker zetten. Een andere optie is een Code-Zero. Een Code Zero vult eigenlijk gat op tussen de genua en de spinaker. Door de spanning op het voorlijk van de code zero te verhogen, kun je hoger varen. Een Code zero wordt gemaakt met een dyneema lijntje in het voorlijk. Dit dyneema lijntje vervangt als het ware de voorstag. Door de valspanning te verhogen, verander je dus niet de plaats van de bolling, maar je verandert de mate waarin het voorlijk van het zeil doorhangt.